Løypemelding: Lars Ove Seljestad

Foto: Niklas Lello

Folk me likar snakkar om ting dei likar.

Med Odda som geografisk så vel som åndeleg bakteppe, har Lars Ove Seljestad (59) skrive seg frå den glitrande klasse-roadtripen «Blind» til årets nydelege diktbok «Lyden av stein som flyttar seg under vatn». Heile tida med eit bankande hjarta for den strebande grasrota - som seg hør og bør. 24. oktober står han for femte gong i bresjen for den politiske litteraturfestivalen Jernrosa.

– Hugsar du første plata du fekk skikkeleg fot på?
– Ja, det gjer eg. Det var «Cosmo's Factory» av Creedence Clearwater Revival, eller «Kridens» som me sa i Odda. Eg var 13 år, hadde kjøpt min første kassettspelar, ein Philips Radio Recorder med innebygd radio, på avbetaling på den lokale elektrobutikken. Storesøstra til ein klassekamerat eigde originalkassetten, og eg sat på guterommet til Oddmund og gjorde opptak med ekstern mikrofon stilt opp føre høgtalaren til kassettspelaren hans. Dette opptaket blei min aller første eigne kassett. Og det er vel ingen låtar eg har spelt meir intenst enn «Travellin' Band», «Up around the Bend», «Lookin' out my Back Door» og dei andre klassikarane frå denne kassetten.  

– Tilsvarande – di siste oppdaging?
– Det er fælt å måtta tilstå dette i eit musikkmagasin, men eg høyrer jo utruleg lite ny musikk for tida, og føler ikkje at eg har rett til å trekka fram noko «siste oppdaging», men om eg no absolutt skulle nemna nokon så måtte det vel bli balkanduoen Buttons & Strings, eller Almir & Daniel som dei kallar seg no, og vestlandsbluesmasteren Endre Olsen frå Grov ... . Begge har eg jo også hatt som artistar på litteraturfestivalen min Jernrosa. 

– Sist gong du fekk gåsehud på konsert?
– No er jo eg harding og vestlending, så det skal svært mykje til for at eg får gåsehud, men då eg stod med ei lunka øl i handa saman med bestevenen min Fred i ei stappfull, kokande «Kesselhalle» på Schlachthof i Bremen sist haust og høyrde Madrugada, starta oppbygginga av «Strange colour blue», kjende eg jo at det rykte. 

– Kva film har du sett flest gonger?
– Ikkje godt å seia, men ein av dei eg har sett mest er nok den engelske filmen «Billy Elliot» om arbeidarguten som veks opp i gruvesamfunnet Durham og som drøymer om å bli ballettdansar. Både draumen om det andre, det som ikkje passar inn i eit einsidig industrisamfunn og for ein arbeidargut, har nok appellert til ein smelteverksgut med diktardraumar. Og så musikken då; T. Rex, The Jam, The Clash og mykje anna som prega mitt musikkliv i Odda på 1970-talet.

– Du får lov å ta med deg éin forfattar sin bibliografi til ei aude øy.
– Eg tar med meg arbeidardiktaren Kristofer Uppdal. Som ung mann prøvde eg meg på tibindsverket hans «Dansen gjennom skuggeheimen», men måtte gi opp. Kanskje eg ville makta det åleine på ei aude øy no i vaksen alder? Og så ville eg også sjølvsagt tatt med meg dei sprelske, kraftfulle og vitalistiske dikta hans for å ha noko å kvila med innimellom kampen med «skuggeheimen».

– Har nokon fått deg til å mista munn og mæle, berre ved å glimra med sin nærleik?
– Det må vel vera kjærasten min Ane då me møttest for først gong. Og så dei to sønene mine, Vetle og Gaute.

– Kva for ei legende, levande eller daud, skulle du helst ha stilt eit par velvalte spørsmål? 
– Eg skulle gjerne ha veksla nokre ord med Odin om han ville ha tatt seg tid til å prata med meg. Det seiest jo at han var den klokaste og mest kunnskapsrike av alle dei norrøne gudane. 

– Kva ser du på for tida?
– Akkurat no er eg litt i eit tomrom og famlar etter ein ny serie eg kan kosa meg med på kveldstid, men noko av det siste eg har brukt tid på er dei to sesongane av «Das Boot», ein mørk og klaustrofobisk serie frå tysk ubåtliv under andre verdskrigen.

– Er det nokon du synest får litt lite merksemd, og som du vil gi litt meir no som du kan? 
– Eg synest generelt at dei norske forfattarane som skriv frå arbeidsfolk sine liv i det rurale Norge får for lite merksemd av media og meiningsdannarar. Til dømes delte LO nyleg ut sin første litteraturpris for nyskriven arbeidarlitteratur til forfattaren Atle C. Berge. Han skriv om den største arbeidsulykka i moderne norsk historie, Alexander Kielland-ulykka i 1980, og dermed også om den viktigaste industrien vår - oljeindustrien - men det har vore forstemmande lite interesse i det litterære og kulturelle Norge for dette nye kulturinitiativet. Eg synest for min del at det er ei storhending at landets største fagorganisasjon med 950.000 medlemmer for første gong på lenge engasjerer seg i litteraturfeltet for å løfta litteratur frå andre sosiale lag og andre geografiske område enn dei som blir dominerte av den urbane middelklassen.

– Er det noko du sjølv har gjort som du tenker fortener litt ekstra merksemd, medan me er i gang?
– Eg synest at det arbeidet eg har gjort med å bygga opp og drifta Jernrosa politisk litteraturfestival gjennom dei siste åra kunne fortent meir merksemd. Eg forstår jo godt at det er vanskeleg, eller at eg har gjort det vanskeleg for meg sjølv når eg prøver å løfta fram den litteraturen og dei litterære stemmene som generelt får lite merksemd i det litterære og kulturelle Norge. Min jobb er å løfta fram gode forfattarar og forfattarskap som skriv samfunnsaktuelle tekstar frå ståstader utanfor den urbane kultureliten sin horisont. Då er det sjølvsagt vanskeleg å bli sett og respektert, men jobben blir ikkje mindre viktig og nødvendig av den grunn. Tvert imot. Dersom me verkeleg meiner alvor med at me vil at det norske samfunnet skal vera eit demokratisk samfunn, så må me også arbeida for verkeleg breidde og mangfald i forteljingane og bøkene om dette samfunnet. Og det er i dette perspektivet både Jernrosa politisk litteraturfestival og LO sin litteraturpris må sjåast og forståast. Som eit forsøk på å opna opp den demokratiske samtalen om kven vi er og kva vi vil vera som samfunn.

Les fleire løypemeldingar her.

Publisert 16. september 2020